1.Sorumlular
Bu talimatın uygulanmasından tüm öğrenciler ve personel sorumludur.
2.Uygulama
2.1.Mikser Kullanma Talimatı
- Mikser fişi prize takılır.
- Karışımın yapılacağı malzemeler mikser kabına boşaltılır.
- Mikser kabı yerine yerleştirilir. Yuvasına oturduğundan emin olunur.
- Düğmeye basılarak mikser çalıştırılır.
- Mikserin istenilen süre kullanılmasından sonra düğmeye basılarak cihaz kapatılır.
- Ardından mikser kabı yıkanıp kurulanır.
2.2.Çeneli Kırıcı Kullanma Talimatı
- Çeneli kırıcının fişi topraklı prize takılır.
- Düğmeye basılarak cihaz çalıştırılır.
- Cihazın çalışması esnasında boyutu en fazla 100X100 mm olan kayaçlar teker teker besleme ağız açıklığından dikkatli bir şekilde cihazın içine atılır.
- Kırma işlemi tamamlandıktan sonra çenelerde kayaç parçasının kalmaması için bir cihaz müddet daha çalıştırılır.
- Düğmeye basılarak cihaz kapatılır.
- Kırılan kayaçlar cihazın altında bulunan saklama kabından alınır.
- Saklama kabı temizlenerek yerine yerleştirilir.
2.3.Bond Tipi Değirmen Kullanma Talimatı
- Değirmenin fişi topraklı prize takılır.
- Dijital ekranda Time (zaman) olarak yazılı bulunan düğmeye basılarak istenilen süre ayarlanır. Bu sürenin sonunda cihaz kendiliğinden duracaktır.
- Öğütülecek olan malzeme değirmenin haznesine konur.
- Kapak kapatılır.
- Düğmeye basılarak değirmen çalıştırılır.
- Süre bitiminde kendiliğinden durmuş olan cihazın fişi çıkarılır.
- Değirmenin içerisindeki malzeme, değirmen hafif eğimli hale getirilerek boşaltılır.
- Cihaz temizlenir.
2.4.Terazi Kullanma Talimatı
- Cihazın fişi prize takılır.
- Tare düğmesine basılarak cihazın darası alınır.
- Malzeme tartının üzerine konur.
- Ekranda görülen değer not edilir.
2.5.Basınç Dayanım Presi Kullanma Talimatı
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Cihazın arka tarafında bulunan düğme açılır.
- Numune cihaza yerleştirilir.
- Ekranda görülen start (başla) düğmesine basılarak cihaz çalıştırılır
- Cihazın çalışması sırasında emniyet açısından cihazdan uzaklaşılır.
- Kırım esnasında gözlük takılması gerekmektedir.
- Kırım işlemi tamamen bittikten sonra malzeme cihazdan alınır.
- Cihaz fırça yardımı ile temizlenir.
- Ekranda görülen değer not edilir.
- Yeniden kırım yapmadan önce ekranda bulunan Tare düğmesine basılarak ekran sıfırlanır.
- Yeni kırım için madde 3’ten itibaren işlem tekrar edilir.
- Acil durumda kırmızı renkte olan “acil” butonuna basılarak kırma işlemi durdurulur.
- Ölçüm tamamlandıktan sonra öncelikle cihazın arkasında bulunan düğme kapatılır ardından fişi çekilir.
2.6.Otomatik Blaine Cihazı Kullanma Talimatı
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Cihazın üst kısmında bulunan silindir aparat çevirelerek cihazdan çıkarılır.
- İçerisine sırasıyla daire şekilde bulunan kağıt, daire şeklinde metalik elek, numune ve tekrar daire şeklinde bulunan kağıt muntazam bir şekilde koyulur.
- Silindir aparatın kapağı kapatılarak cihaza yerleştirilir.
- Cihazın arka tarafında bulunan düğme ile cihaz açılır.
- Ekranda bulunan start düğmesine, cihazın penceresinden görülen yeşil sıvı U şeklindeki camın üst çizgisine gelinceye kadar basılı tutulur.
- Ardından start düğmesi bırakılır.
- Cihaz işlemi yapınca otomatik olarak değer ekranda gözükür.
- Değer not edilir.
- Bir numune için en az 3-4 ölçüm yapılıp ortalamanın alınması tavsiye edilmektedir.
- Yeni ölçüm için madde 2’ten itibaren işlem tekrar edilir.
- Ölçüm tamamlandıktan sonra öncelikle cihazın arkasında bulunan düğme kapatılır ardından fişi çekilir.
2.7.Kaba Kesme Makinesi Kullanım Talimatı
- Cihaz fişi topraklı prize takılır.
- Kullanıma hazır cihazın su vanası açılır.
- Kesilecek örnek tablaya yerleştirilir.
- Açma ‘’I’’ düğmesine basılarak cihaz çalıştırılır.
- Kesim işlemine geçilmeden önce testerenin yüksekliği, kesilecek parçanın yüksekliğinden birkaç milimetre fazla olacak şekilde ayarlanmalıdır.
- Testere normal hızını almadan kesme işlemine başlanmamalıdır.
- Kısa ve dar parçalar kesilirken daima itme çubuğu kullanılmalıdır.
- Kesme işlemi bittikten sonra su vanası kapatılır.
- ‘’0’’ düğmesine basılarak cihaz durdurulur.
- Güç kablosu prizden çıkarılır.
- Cihaz temizlenerek bırakılır.
2.8.Hassaa Kesme ve Taşlama Makinesi Kullanım Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılarak fişi topraklı prize takılır.
- Cihazın arka kısmında bulunan su vanaları açılır.
- Cihazın kullanımı süresince gözlük ve kulaklık takılır.
- Açma düğmesine basılarak cihaz çalıştırılır.
- Sol kenardaki elmas bıçak ile boyutu 6 cm’yi geçmeyen numuneler kesilir.
- Cama yapıştırılan ince kesit numunelerinin kesilmesi sırasında ön paneldeki vakum düğmesi sola çevrilir.
- Cama yapışık olan numune, cam örnek tutucu panele gelecek şekilde yerleştirilir.
- Vakum çalıştırılarak örneğin sabitlemesi yapılır.
- Kesim işlemi süresince vakum basıncının 5 bar üzerinde olmasına dikkat edilir.
- Numune istenilen kalınlıkta kesilir.
- Cihazın sağ kenarındaki disk aşındırma işlemi içindir.
- Kesilen numune sağ panelde bulunan vakumlu örnek tutucuya yerleştirilir.
- Ana ekrandaki vakum düğmesi sağa çevrilerek vakumun sağ panele aktarılması sağlanır.
- Şeffaf kapak kapatılarak cihaz çalıştırılır.
- Sağdaki mikrometre üzerindeki dijital ekrandan istenilen aşındırma miktarı ayarlanır.
- Cihazın sağındaki kol ileri ve geri hamleler yapılarak numunenin diske yaklaştırılması ve istenilen miktarda aşındırılması sağlanır.
- Tehlike anında ön panelde bulunan tehlike düğmesine basılarak cihazın durdurulması sağlanır.
- Kullanımdan sonra cihazın su bağlantısı kesilmelidir.
- Kullanımdan sonra cihaz kapatılarak temizliği yapılır.
2.9.Zımparalama ve Parlatma Makinesi Kullanım Talimatı
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Kullanıma hazır cihazın su vanası açılır.
- Koruma çemberi diskin kenarı boyunca yerleştirilir.
- Devir ayarı istenilen hıza getirilir.
- Dijital ekrandan parlatma süresi ayarlanır.
- İstenilen numaralı parlatma keçesi parlatma tablası üzerine yerleştirilir.
- Kullanılan keçeye uygun aynı numaralı Alüminyum oksit süspansiyonu hazırlanır.
- Cihazın başlama anahtarı çevrilir ve disk dönmeye başlar.
- Numune dikkatlice tutularak zımparalanır / parlatılır.
- İşlem bitince anahtar çevrilerek cihaz kapatılır.
- Cihaz temizliği yapılarak bırakılır.
2.10.Halkalı Öğütücü Kullanım Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Cihazın öğütücü haznesine en geniş çemberden en küçüğe doğru olacak şekilde halkaları yerleştirilir.
- Halkalar tek kenara birleştirilerek bir kenarında boşluklar kalacak şekilde yerleştirilir.
- Yeteri kadar numune halkaları arasına konur.
- Haznenin numune kapasitesi olan 150 ml’nin aşılmamasına dikkat edilir.
- Numune haznesi öğütme zeminine yerleştirilir.
- Haznenin kilidi kapatılır.
- Hazne sabitlendikten sonra cihazın üst kapağı kapatılır.
- Sağ kenarda bulunan dijital ekrandan öğütme süresi, boyutu ve hızı ayarlanır.
- Açma ‘’I’’ düğmesine basılarak cihaz çalıştırılır.
- Zaman ayarı dolduğunda makine kendisi durur.
- Sırasıyla önce üst kapak, sonra öğütücü haznenin kilitleri açılarak numune haznesi makinadan çıkarılır.
- Halkalar arasındaki numune temiz bir kağıt üzerinde toplanarak alınır.
- Öğütücü haznedeki numunenin yeterince öğütülmemesi durumunda hazne tekrar cihaza yerleştirilerek madde 9’dan itibaren işlem tekrarlanır.
- Öğütme işleminden sonra öğütme haznesi mutlaka alkol ile temizlenerek bırakılmalıdır.
- Cihaz temizliği yapıldıktan sonra kılıfı takılarak bırakılır.
2.11.Araştırma Mikroskobu Kullanım Talimatı
- Mikroskobun koruma kılıfı çıkartılır.
- Mikroskobun fişi prize takılır.
- Tülbent bezi ile oküler ve mercek temizlenir.
- En küçük büyütmeli mercek gözlem bölmesine getirilir.
- İncelenecek olan örnek tablaya yerleştirilir.
- Mikroskobun sağ tarafındaki ışık aydınlatma düğmesinden ışık seviyesi ayarlanır.
- İncelenecek olan numune türüne göre, gerekli büyütme objektifleri rovelver yardımı ile değiştirilir.
- 100X büyütmeli objektif kullanılırken materyal üzerine immersiyon yağı damlatılarak inceleme yapılır.
- Bilgisayar açılarak görüntü programı aktif hale getirilir.
- Program üzerinde misroskopta kullanılmakta olan merceğe uygun ölçek seçilir.
- Bilgisayardaki görüntü programı kullanılarak istenilen alanın fotoğraf çekimi sağlanır.
- Kullanımdan sonra mikroskobun güç kaynağı kapatılarak fişi prizden çıkarılır.
- Koruma kılıfı ile mikroskop kapatılır.
2.12.Sıvı Kapanım Üninesi Kullanım Talimatı
- Mikroskobun koruma kılıfı çıkarılır.
- Mikroskobun fişi prize takılır.
- Ölçüm yapılacak numune tabla üzerindeki numune haznesine yerleştirilir.
- Okülerden bakılarak ölçülecek sıvı kapanımın merkezlenmesi sağlanır.
- Isıtma ve soğutma üniteleri çalıştırılır.
- Bilgisayar açılarak sıvı kapanım programı çalıştırılır.
- Azot ünitesi sıvı azot ile doldurulur.
- Bilgisayardaki program üzerinden soğutma hızı ve soğutulacak sıcaklık belirlenir.
- Programdan canlı görüntü ekranı açılır.
- Program üzerinden soğutma talimatı verilir.
- İstenilen dereceye inildikten sonra örnek tekrar ısıtılmaya başlanır.
- Isıtma hızı ve çıkılacak maksimum sıcaklık değerleri programa girilir.
- Isıtma sırasında program üzerinde düzenli aralıklarla fotoğraf çekimi yapılır. Bunun için program üzerindeki menüye fotoğraf çekme hızı girilir.
- Isıtma işlemi için program aktif hale getirilir.
- İstenilen dereceye kadar ısıtma işlemi yapılır.
- Program üzerinden numune üzerindeki faz geçişleri takip edilerek kayıt altına alınır.
- Isıtma işlemi bittikten sonra kayıt menüsünden çekilen fotoğraflar seçilerek yeni bir dosyaya aktarılır.
- Bu fotoğraflar seri bir şekilde incelenerek faz geçişlerinin olduğu sıcaklık değerleri not edilir.
- Deney bittikten sonra ısıtma ve soğutma üniteleri kapatılır.
- Bilgisayarın düğmesi kapatılarak koruma kılıfı örtülür.
- En son olarak bilgisayar kapatılarak işlem tamamlanır.
2.13.Binoküler Mikroskop Kullanım Talimatı
- Mikroskobun koruma kılıfı çıkartılır.
- Mikroskobun fişi prize takılır.
- Binoküler mikroskopta okülerin aralığı iki göz arası mesafesine göre ayarlanır.
- Temiz bir tülbent bezi ile temizlenerek ışık ayarı istenilen düzeye getirilir.
- Seçilecek numuneden bir miktar tablaya konulur.
- Mikroskobun sağ yanında bulunan ayarlama kolu ile uygun büyütme ayarı sağlanır.
- Tabla üzerindeki numune cımbız ve uygun tutucularla seçilir.
- İşlem tamamlandıktan sonra cihaz kapatılır.
- Mikroskop her kullanımdan sonra temizliği yapılmalıdır.
- Mikroskop kılıfı takılarak bırakılır.
2.14.Karot Alma Cihazı Kullanma Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Cihazın su vanası açılır.
- Kaya bloğu, örnek haznesine yerleştirilerek lama demirleriyle sıkıştırılır.
- Karotiyer hareket kolu aşağı yöne çevrilerek örneğe yaklaştırılır.
- Yavaş baskı uygulanarak karot alma işlemi tamamlanır.
- Karotiyer hareket kolu yukarı yöne çevrilerek örnekten uzaklaştırılır.
- Kaya bloğu, örnek haznesinden sökülerek çıkartılır.
- Cihazın su vanası ve elektrik anahtarı kapatılır.
- Cihazın fişi topraklı prizden sökülür.
- Cihaz koruma kılıfı kapatılır.
2.15.Karot Kesme - Düzeltme Cihazı Kullanma Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Cihazın su vanası açılır.
- Karot beşiğine örnek yerleştirilerek vidaları sıkıştırılır.
- Cihazın elektrik anahtarına basılarak çalıştırılır.
- Kundak hareket kolu saat yönünde çevrilerek karotun fazla kısmı döner taş bıçağında kesilir.
- Kesme işlemi bitince kundak hareket kolu saat yönü tersine çevrilerek başlangıç konumuna geri getirilir
- Karot beşiğine yerleştirilen örnek çıkarılarak ters çevrilir ve aynı işlemler tekrarlanır.
- Karot yüzeylerinde çapaklar varsa karot cihazın sağ tarafındaki düzeltme aparatında yukarıda anlatılan işlemlerin aynısı uygulanır.
- Kesilen Karot örneği beşikten çıkarılır.
- Cihazın su vanası ve elektrik anahtarı kapatılır.
- Cihazın fişi topraklı prizden sökülür.
- Cihaz koruma kılıfı kapatılır.
2.16.Nokta Yükleme - Brazilian - Disk Makaslama Cihazı Kullanma Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Cihazın elektrik anahtarına basılarak çalıştırılır.
- Nokta yükleme deneyi için konik uçar arasına örnek yerleştirilir.
- Hidrolik kriko koluyla piston yükseltilir.
- Örnek kırılıncaya kadar kriko yavaşça yükseltilir.
- Örnek kırılınca yükleme işlemi sonlandırılır ve dijital ekrandan kırılma yükü okunur.
- Brazilian veya disk makaslama deneyleri yapılacaksa konik uçlar sökülerek yerine bu deney aparatları takılır ve aynı işlemler tekrarlanır.
- Cihazın etrafı temizlenerek ve elektrik anahtarı kapatılır.
- Cihazın fişi topraklı prizden sökülür.
- Cihaz koruma kılıfı kapatılır.
2.17.Kaya Tek - Üç Eksenli ve Deformasyon Ölçme Cihazı Kullanma Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Cihazın elektrik anahtarına basılarak çalıştırılır.
- Bilgisayar bağlantısı yapılarak cihazın programı çalıştırılır.
- Örneğin boyutları programa girilerek başlat butonuna basılarak pres çalıştırılır.
- Örnek kırılınca pres otomatik olarak durur ve boşaltma tuşuna basılarak basınç azaltılır.
- Programdan kırılma yükü okunur.
- Üç eksenli deney yapılacaksa örnek hoek hücresine konulur.
- Hoek hücresinde sabit yanal basınç uygulanır.
- Yukarıda anlatılan işlemlerin aynısı uygulanarak örnek kırılır.
- Deformasyon ölçme işlemi uygulanacaksa örneğe iki düşey bir yatay strain-gauge yapıştırılır.
- Strain-gauge kabloları cihaza takılır.
- Programdan deformasyon ölçme butonları tıklanır.
- Yukarıda anlatılan işlemlerin aynısı uygulanarak örnek kırılır.
- Cihazın etrafı temizlenerek ve elektrik anahtarı kapatılır.
- Cihazın fişi topraklı prizden sökülür.
- Cihaz koruma kılıfı kapatılır.
2.18.Suda Dağılmaya Karşı Duyarlılık Cihazı Kullanma Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Cihazın elektrik anahtarına basılarak çalıştırılır.
- Her iki su haznesi maksimum seviyeye kadar doldurulur.
- Örnekler tamburlara yerleştirilir.
- Deneye başlamadan önce tartılarak kütlesi bulunur.
- Tambur cihazın su haznesine yerleştirilerek standartta belirtilen süre kadar çalıştırılır.
- Deney süresi tamamlanınca cihaz durdurulur ve elektrik anahtarı kapatılır.
- Tamburlar haznelerden çıkartılarak etüvde 105 oC de 24 saat kurutulur.
- Etüvden tamburlar çıkartılarak tartılarak kütlesi bulunur.
- Örnekler tamburdan çıkartılarak cihaz temizlenir ve suyu boşaltılır.
- Cihazın fişi topraklı prizden sökülür.
- Cihaz koruma kılıfı kapatılır.
2.19.Titeşim ve Gürültü Ölçüm Cihazı Kullanma Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Açma tuşuna basılarak cihaz açılır.
- Cihazın mikrofon ve sismograf bağlantıları yapılır.
- Kontrol tuşuna basılarak mikrofon ve sismografın çalıştığı tecrübe edilir.
- Ölçüm noktasına getirilen cihazın sismografı toprak zemine bastırılarak gömülür, mikrofonu tripota monte edilir.
- Cihazın kayıt tuşuna basılarak titreşim ve gürültü ölçümleri alınır.
- İşlem bitince kayıt sonlardır tuşuna basılır ve cihaz kapatılır.
- Cihazın mikrofon ve sismograf bağlantıları sökülerek temizlenir.
- Cihaz koruma kılıfı içerisine konur.
2.20.Sonik Cihazı Kullanma Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Açma tuşuna basılarak cihaz açılır.
- Cihazın iki adet prob bağlantısı yapılır.
- Kontrol tuşuna basılarak probların çalıştığı tecrübe edilir.
- Probların ucuna kayganlaştırıcı jel sürülür.
- Karot numunesinin alt ve üst yüzeylerine problar yerleştirilir.
- Ölçüm tuşuna basılarak Vp hızı ölçülür ve örnek alınır.
- Probların ucundaki kayganlaştırıcı jel temizlenir.
- Kapama tuşuna basılarak cihaz kapatılır.
- Problar sökülerek cihaz koruma kılıfı içerisine konur.
2.21.L Tipi SCHMİDT Çekici Kullanma Talimatı
- Cihaz koruma kutusundan çıkartılır.
- Cihazın boşaltma tuşuna basılarak çekicin ucu serbest konuma getirilir.
- Deney yapılacak yüzeye çekiç getirilerek ucundan itibaren çekicin örsü düşene kadar bastırılır.
- Düşme işleminden sonra skaladan değeri okunur.
- Cihazın boşaltma tuşu kitlenerek çekicin ucu geri sokulur.
- Cihaz koruma kutusuna konur.
2.22.Hidrolik Numune Çıkartıcı Kullanma Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Açma tuşuna basılarak cihaz açılır.
- Kriko ucuna uygun Shelby tüp aparatı takılır.
- Shelby tüp cihaza dik olarak yerleştirilir.
- Cihazın hidrolik yük koluna aşağı doğru basılır.
- Cihazın piston ucu zemin örneğini Shelby tüpten çıkartınca yük koluna baskı sonlandırılır.
- Zemin örneği cihazdan alınır.
- Cihazın hidrolik yük koluna yukarıya doğru basılır.
- Piston ucu en son konuma gelince Shelby tüp alınır.
- Cihaz temizlenir ve elektrik anahtarına basılarak kapatılır.
- Cihazın fişi topraklı prizden sökülür.
- Cihaz koruma kılıfı kapatılır
2.23.Likit Limit - Plastik Limit Deney Seti Kullanma Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Açma tuşuna basılarak cihaz açılır.
- Kurutulmuş ve 40 nolu elekten geçirilmiş zeminden bir miktar alınarak porselen bir kap içerisine konur ve biraz damıtık su ilave ederek karıştırılır.
- Numunenin kürü için bir müddet beklenilir.
- Karıştırılan numuneden biraz alınarak Pirinç tasa yerleştirilir.
- Üzeri spatula ile düzeltilen numune yarık açma bıçağı ile ikiye bölünür.
- İkiye bölme sırasında her iki parçasının da eşit büyüklükte olmasına dikkat edilir.
- Sonra aletin kolu çevrilerek tas 1 cm. yükseklikten saniyede 2 defa olmak üzere düşürülür. Düşme etkisiyle oyuk kapanmaya, ayrılan iki parça birbirine yaklaşmaya başlar.
- Başlangıçtan itibaren her vuruş, yarık 1,12 cm. kapanana kadar sayılır.
- Kapandığı anda, buradan bir miktar numune, su muhtevası belirlenmek için alınır ve vuruş sayısı kayıt edilir.
- Tas temizlenir, karıştırma kabında bulunan numune üzerine biraz daha damıtık su ilave edilerek karıştırılır.
- Aynı işlemleri sırayla en az 4 defa yapılır.
- Cihaz temizlenir ve elektrik anahtarına basılarak kapatılır.
- Cihazın fişi topraklı prizden sökülür.
- Cihaz koruma kılıfı kapatılır.
- 40 nolu elekten geçirilmiş ve likit limit deneyi için kullanılan numuneden bir miktar, buzlu cam üzerinde avuç ile yuvarlanır.
- Avuç ile yuvarlama sırasında oluşan 3 mm. kalınlıktaki çubuklarda, çatlamalar ve kendi kendine kopmalar oluştuğunda, su muhtevasını belirlemek için numune kabına alınır.
- Numune kabı ile birlikte tartımı yapılan numune etüve kurutma için bırakılır.
- Eğer zemin çubuklarında, çap 3 mm’nin altına düştüğü halde çatlama ve dağılma meydana gelmiyorsa zeminin henüz plastik olduğu kabul edilir.
- Bir süre daha su muhtevasının azalması beklenilir. Avuç ile yuvarlama işlemi tekrarlanarak deneye devam edilir.
- Ekipmanlar yıkanarak temizlenir ve kutusuna kaldırılır.
2.24.Hidrometre Deney Seti Kullanma Talimatı
- Hidrometre analizi için 200 nolu elekten geçen 50 gr zemin alınır.
- Kuru numune 250 ml-lik cam kap içersine yerleştirilerek üzerine 125 ml sodyumhexameta-fosfat çözeltisi dökülür.
- Çözelti 1.0 litre damıtık suyun içerisine 40 gr. sodyum hexameta-fosfat konularak karıştırılması ile elde edilir.
- Zeminle bu kimyasal sıvı iyice karıştırılarak 24 saat süre ile beklemeye bırakılır.
- Bekleme süresinin sonunda bir elektrik mikseri kullanılarak zemin ve kimyasal madde iyice karıştırılır.
- Karıştırma işleminin hemen sonunda iyice karışmış olan süspansiyon, içinde yaklaşık 100 ml damıtık su bulunan, üzeri ölçekli cam kap (mezür) içine dökülür.
- Bunun üstüne damıtık su ilave edilerek cam kaptaki süspansiyonun 1000 ml olması sağlanır.
- Üst tarafı avuç içi ile iyice kapatılan kap bir dakika süre ile alt-üst edilerek süspansiyonun her noktasındaki konsantrasyonunun aynı olması sağlanır.
- Cam kap düzgün bir yüzey üzerine konularak süspansiyonun ısısı ölçülür.
- Zaman geçirilmeden kalibrasyonu yapılmış olan hidrometre süspansiyonunun içine yavaşça bırakılır.
- Hidrometre süspansiyonunun içine iki parmakla ve türbülans oluşturmayacak biçimde yavaşça yerleştirilir.
- Hidrometre bırakıldığında süspansiyon içinde aşağı ve yukan gidip gelerek salınım yapmaması gereklidir. Hidrometrenin yerleştirilmesi 5-6 sn içinde yapılmalıdır.
- Hidrometrenin süspansiyonun içerisine batırılışından sonra 15., 30., 120. saniyelerde hidrometre süspansiyondan çıkarılmadan okumalar alınır.
- Birbirini takip eden iki set okuma da aynı okumalar elde edilmişse, bir sonraki adımına geçilir.
- İlk iki dakika için hidrometre süspansiyondan çıkarılmadan 15., 30., 60., 120. saniyelerde hidrometre okumaları alınır.
- İlk iki dakikanın sonunda hidrometre süspansiyondan çıkarılarak içinde süspansiyonla aynı sıcaklığa sahip damıtık su bulunan bir mezürün içine yavaşça yerleştirilir.
- Zemin-su süspansiyonunun sıcaklığı her bir hidrometre okumasından sonra ölçülerek kaydedilir.
- Okuma zamanlarına yaklaşık 20 sn kala hidrometre süspansiyonun içine, dikkatlice yerleştirilerek: 5., 10., 15., 30., 60., 240., 1440. dakikalarda hidrometre okumaları alınır. Bu okumalar genellikle 24 saat içerisinde tamamlanır. Fakat bazı killer 48 ve hatta 72 saat süre gerektirebilmektedir.
- İlk iki dakikadan sonraki her bir hidrometre okumasından sonra, hidrometre süspansiyondan çıkarılarak süspansiyonla aynı sıcaklıktaki damıtık suya konulur. Damıtık suyun içerisinde hidrometrenin salınım yapması sağlanarak üzerine yapışmış olabilecek zemin parçacıklarının temizlenmesi sağlanır.
- Hidrometre deneyinde okumalar arasındaki sürede süspansiyonun buharlaşma süresi ile su kaybını önlemek amacıyla mezürün üzeri uygun bir kapakla (plastik örtü vb,) kapatılır.
- Hidrometre analizi okumalarının hepsi alındıktan sonra, cam kap içerisindeki süspansiyon ağzı geniş porselen bir kap içersine dökülerek etüve konulur. 24 saat kurutmadan sonra zeminin kuru ağırlığı Ws olarak belirlenir.
- Ekipmanlar yıkanarak temizlenir ve kutusuna kaldırılır.
2.25.Elek Sarsıcı ve Elek Seti Kullanım Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Elekler standartta verilen açıklık değerlerine göre dizilir.
- Elek setinin en üstündeki eleğe kurutulmuş ve danelendirilmiş örnek konulur ve üst kapağı kapatılır.
- Elek seti sarsıcı içine yerleştirilerek sabitleme vidaları sıkılır.
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Açma tuşuna basılarak 10-15 dk arasında olacak şekilde cihaz açılır.
- Süre bitince sabitleme vidaları sökülür.
- Her bir eleğin üstünde kalan zemin kütlesi tartılarak bulunur.
- Cihazın fişi topraklı prizden sökülür.
- Ekipmanlar yıkanarak temizlenir ve kutusuna kaldırılır.
- Cihazın koruma kılıfı takılır.
2.26.Etüv Kullanma Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Açma tuşuna basılarak cihaz çalıştırılır.
- Dijital sıcaklık ayarlama tuşundan istenilen sıcaklık değeri ayarlanır.
- Cihazın kapağı açma kolu ile açılarak rafına deney numunesi konulur.
- Deney süresi bittikten sonra kapama tuşuna basılarak cihaz kapatılır.
- Cihazın kapağı açılarak kurutulan örnekler çıkartılır.
- Cihazın içi temizlenir.
- Cihazın fişi topraklı prizden sökülür.
- Cihazın koruma kılıfı takılır.
2.27.Zemin Kesme Kutusu Cihazı Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Açma tuşuna basılarak cihaz çalıştırılır.
- Laboratuvarımızdaki kesme kutusu deneyine ait numune boyutları 6 cm*6 cm * 2 cm’dir, yani kare kesitlidir.
- Killi bir zemin ile deney yapılacak ise, kesme kutusu kalıbı kullanılarak deney için üç adet numune hazırlanır ve birincisi deney aletine yerleştirilir.
- Numunenin alt ve üst tarafına poroz taşlar konulur.
- Yükleme için gerekli yükleme başlığı yerleştirilir.
- Belirli bir normal gerilme uygulanır.
- Deney başlatılır, hızlı deneyler için 0.5 mm’dak hız uygulanır; yani aletin bir dakikada numuneye 0.5 mm deplasman uygulaması sağlanır.
- Yatay-düşey deplasman ve yük okumaları alınır.
- Yük okumalarında sabit bir değere ulaşıncaya kadar veya %20 birim deformasyon değerine kadar deneye devam edilir.
- Deney sonunda deney aleti durdurulur, numune çıkarılır ve su muhtevası numunesi alınır.
- Cihazın içi ve aparatlar temizlenir.
- Cihazın fişi topraklı prizden sökülür.
- Cihazın koruma kılıfı takılır.
2.28.Zemin Üç Eksenli Basınç Cihazı Kullanım Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Cihazın fişi topraklı prize takılır.
- Açma tuşuna basılarak cihaz çalıştırılır.
- Bilgisayar bağlantısı yapılarak cihazın programı çalıştırılır.
- Silindirik zemin numunesi lastik kılıf içerine konur.
- Drenajı artırmak için alta ve üste poroz kağıt konur.
- Numune şeffaf deney hücresine yerleştirilir.
- Alt, üst başlık ve drenaj bağlantıları yapılır.
- Deformasyon saati ve yük halkası ayarlanır.
- Deney hücresine su doldurulur ve havası alınır.
- İstenilen basınç hücre içerisine su ile uygulanır.
- Drenaj muslukları açılarak numunenin konsolidasyonu beklenir.
- Deneye drenajlı ve drenajsız deney tipine göre başlanır.
- Belirlenen düşey deformasyon değerlerinde bilgisayar okumalar yapar.
- Cihazın etrafı temizlenerek ve elektrik anahtarı kapatılır.
- Cihazın fişi topraklı prizden sökülür.
- Cihaz koruma kılıfı kapatılır.
2.29.Ödometre (KONSOLİDASYON) Cihazı Kullanım Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- 4 nolu elek altına geçen malzeme optimum su içeriğinde maksimum kuru birim ağırlığa kadar sıkıştırılır.
- Proktor moltunda çıkan nıımuneye ring mümkün mertebe malzemede yeni bir sıkışma meydana getirmeyecek ve numunenin üstü ringin üstüne gelecek şekilde batırılır. Ringin altı ve üstü sıkıştırılmadan düzeltilir.
- Ringin yüksekliği aynı zamanda numune yüksekliği alarak (2H) kabul edilir.
- Numune kutusuna önce taban parçası, içine poroz taşı, ve poroz taşı koruyucu süzgeç kağıdı konur.
- Numune üstüne süzgeç kağıdı, poroztaş ve yükleme tabakası dikkatlice monte edilir ve numune kutusu aletteki tablasına yerleştitilir.
- Aletin kaldıraç kısminin denge kotrolü yapılır.
- Odeometre kısmında numuneye yükü ileten vidalı çubuk dikkatlice aşağı çekilerek numune kapağındaki bilyeye temas ettirilir.
- Gösterge yerine takılır ve sıfıra ayarlanır.
- Daha sonra aynı numune üzerinde konsolidasyon denemesine geçilir.
- Gösterge kolu tamamen içeri sürülerek göstereceği en büyük değere ayarlanır.
- Kaldıraç koluna en düşük yük dikkatlice konur, Kronometreye basılır, sırasıyla 6-15-29-60-135-240-540-735-960-1215 saniyelerde, sonra 25-36-49-81-100-121-144-225-400-1440 dakikalarında gösterge okumaları kaydedilir.
- İkinci gün ilk günkü yükün iki misli olacak şekilde yük artımı yapılır. Kaldıraç kolundaki yük iki misline ayarlanır. Yükün 24 saat bekletilip numunedeki oturma değerinin 1440. dakikaya kadar alınması gerekir.
- Her yüklenen yükün sonunda o yükün altında numunede meydana gelen zamana bağlı sıkışma değerleri zaman-sıkışma grafiği ile çizilir.
- Son yüklemede 1440 dakika sonra son okuma kaydedilir. Böylece 7 ayrı yük altında numune 7 günde yüklenmiş olur, sonra boşaltmaya geçilir.
- En son yüklenen yük alınır ve 24 saat numunede meydana gelen şişme (oturmanın geri dönüş miktarı) okunur.
- Boşaltma tamamlanınca numune çözülür, serbest su bir bezle alınıp tartılır, etüve konur 24 saat bekletilir, tekrar tartılır kuru ağırlığı ve su muhtevası bulunur.
- Cihazın içi ve aparatlar temizlenir.
- Cihazın koruma kılıfı takılır.
2.30.Modifiye ve Standart Prktor Cihazları Kullanım Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- 4# lu elekten geçen örnekten 5.0 kg kadar alınır.
- Bu örnek hava kurusu olmalı ve taneler yapışık olmamalıdır. Örneğe bir miktar su verilerek deneye başlanır.
- Moldun yarısına kadar örnek doldurularak, çekiç ile 25 darbe uygulanır.
- Sıkıştırılan örnek, moldun 1/3’ ünü doldurarak ilk tabakayı oluşturur.
- Bunun üstüne moldun 2/3’ ü dolu olacak şekilde ikinci tabaka sıkıştırılır.
- En son, moldun tamamı doldurularak üçüncü tabaka oluşturulur.
- Sıkıştırma esnasında her tabakaya 25 darbe uygulanır.
- Aynı işlem her seferinde örneğe, örnek miktarının % 1.5-3.0 ü kadar su ilave edilir ve işlem en az 5 kez tekrarlanır.
- Cihazın içi ve aparatlar temizlenir.
- Cihazın koruma kılıfı takılır.
2.31.Laboratuvar Tipi Vane Cihazı Kullanım Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Deney araç gereç ve ekipmanları hazırlanır.
- Kesiciyi numuneye yaklaştırılır.
- Zemine kuvvet uygulanarak cihaz sokulur.
- Burulma momenti aleti kurulur ve çalıştırılır.
- Moment değeri okunur.
- Kesici zeminden çıkartılır.
- Cihazın içi ve aparatları temizlenir.
- Cihazın koruma kılıfı takılır.
2.32.Laboratuvar Tipi Penetrometre Kullanım Talimatı
- Cihazın koruma kılıfı çıkartılır.
- Deney araç gereç ve ekipmanları hazırlanır.
- Deney için uygun uç cihaza takılır.
- Zemine kuvvet uygulanarak uç batırılır.
- Zeminde kabarmalar başlayınca deney sonlandırılır ve kuvvet değeri okunur.
- Uç zeminden çıkartılır.
- Cihazın aparatları temizlenir.
- Cihazın koruma kılıfı takılır.